Cảnh báo cho vay tiền qua app nở rộ, nguy cơ "sập bẫy" tín dụng đen

Theo các chuyên gia tài chính, hiện nay đang xuất hiện hình thức cho vay tiền qua app, trên các trang wed rất dễ dàng người dân cần nâng cao cảnh giác.

Theo thông tin từ Bộ Công an, các hình thức cho vay tín dụng trên mạng hiện nay rất phổ biến với thủ tục dễ dàng, nhanh chóng, đặc biệt không cần thế chấp, khiến nhiều người rơi vào bẫy của tín dụng đen.

Chỉ cần gõ từ khóa "vay online" trên Google, trong 0,6 giây có tới hơn 49 triệu kết quả tìm kiếm liên quan tới hoạt động cho vay trực tuyến. Với từ khóa "app vay online" cũng có hơn 29 triệu kết quả tìm kiếm trong 0,37 giây. Lợi dụng nhu cầu vay tiền với thủ tục đơn giản, không cần thế chấp, họ dùng mọi thủ thuật để "bẫy" người vay bằng các khoản chi phí không rõ ràng, lãi suất "cắt cổ", thậm chí còn biến tướng thành một hình thức lừa đảo mới. 

Tại cuộc đối thoại: “Nâng cao kiến thức pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội và phòng tránh tín dụng đen” mới đây, Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, Cục Truyền thông Công an nhân dân, Bộ Công an cho biết, nhu cầu về tài chính là nhu cầu thiết thực trong đời sống hiện nay, tuy nhiên, không phải ai cũng tiếp cận được các khoản vay tín dụng đúng pháp luật. Trên thực tế, nhiều người cho rằng việc cho vay không chính thức (không được cấp phép) giúp đáp ứng một phần nhu cầu cấp bách của cuộc sống. Tuy nhiên, cho vay với hình thức lãi cao, “cắt cổ” gây rất nhiều hệ lụy đến đời sống dân sinh.

Theo ông Hiếu, từ năm 2019, Bộ Công an đã có đề án tổ chức đấu tranh triệt phá nhiều băng nhóm, tổ chức tín dụng đen. “Về mặt luật pháp hiện nay, các công ty thu nợ không được phép hoạt động, các hình thức cho vay không hợp pháp đã bị xử lý và ít đi rất nhiều. Tuy nhiên, trên không gian mạng, lực lượng chức năng vẫn đang phải rất vất vả để đấu tranh”, ông Hiếu thông tin.

Hiện nay có 2 hình thức cho vay tín dụng đen phổ biến trên không gian mạng là trên các trang web, app điện thoại… Đặc biệt, các hình thức cho vay rất dễ dàng, không cần thế chấp, vì thế, rất nhiều người đã “sập bẫy”.

Đồng quan điểm, Luật sư Nguyễn Văn Hà, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội cũng đánh giá, hiện nay, rất nhiều trường hợp nếu không chú ý sẽ bị “sập bẫy” tín dụng đen. “Trước đây, việc cho vay theo phương thức truyền thống thì khi đi vay tiền chúng ta sẽ ký đầy đủ số tiền được nhận, có ghi thời hạn phải trả nhưng không bao giờ ghi tiền lãi. Thứ 2, khi trả lãi, các đối tượng sẽ yêu cầu người dân chuyển tiền mặt, không có giấy tờ biên nhận. Do vậy, khi có vấn đề xảy ra, người đi vay rất khó đòi được quyền lợi cho mình”, Luật sư Nguyễn Văn Hà nêu thực tế.

Theo luật sư, hình thức cho vay tiền qua app, trên các trang web hiện nay cũng rất dễ. Các app này không dừng lại ở vay tiền mà còn liên quan đến hình thức đầu tư, tài chính liên kết, huy động tiền… “Các hình thức này vẽ ra rất nhiều lợi nhuận để người dân được hưởng. Tuy nhiên, phải nhìn nhận thực tế, đây cũng là một hình thức, trạng thái của tín dụng đen. Đến khi mất tiền, người dân mới biết đó là sập bẫy tín dụng đen. Khi đã là bị hại, các dữ liệu đều mất, không có căn cứ cơ sở để đưa ra pháp luật. Do vậy, với các app chúng ta đừng hi vọng, mơ tưởng về việc kiếm tiền quá dễ dàng, app càng quảng cáo, mô phỏng hay thì càng nên thận trọng”, luật sư Nguyễn Văn Hà khuyến cáo.

Luật sư cũng lưu ý, việc cho mượn căn cước công dân để vay các app qua tín dụng đen hiện nay cũng vô cùng nguy hiểm, bởi khi xảy ra vấn đề, người cho mượn căn cước sẽ là người chịu hậu quả.

Theo Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, hiện nay ở Việt Nam chưa có khái niệm bằng văn bản về tín dụng đen, song thực tế có thể hiểu tín dụng đen là một hình thức vay tiền lãi suất cao từ các tổ chức không đăng ký kinh doanh. Đây là hình thức vay tín chấp, thời gian giải ngân rất nhanh, các giao dịch không được pháp luật bảo hộ và lãi suất rất cao.

Theo quy định luật dân sự, lãi suất cho vay không được vượt quá 20%/năm. Do đó, nếu khoản vay nào vượt quá mức lãi suất 20% của khoản vay thì người vay không phải trả lãi, vì đây là cho vay vi phạm pháp luật, còn nếu dưới 20% thì người vay phải trả.

Về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Hà bổ sung thêm, theo pháp luật, khi người vay đi vay tiền của người khác thì người thân không phải chịu trách nhiệm về khoản vay đó. Trừ quan hệ vợ chồng, nếu khoản vay đó liên quan đến tài sản chung, chi tiêu chung trong sinh hoạt chung. Nếu khoản vay đó không liên quan đến sinh hoạt chung thì vợ hoặc chồng của người vay sẽ không phải trả, trừ khi tự bản thân họ muốn trả.

Để không “sập bẫy” tín dụng đen, các chuyên gia khuyến cáo, người dân bị đe dọa do vay tín dụng đen cần trình báo an ninh cơ sở để cơ quan chức năng có những biện pháp can thiệp, xử lý. Trường hợp bị các đối tượng cho vay tính dụng đen sử dụng thông tin xuyên tạc tung lên mạng xã hội thì cần chụp ảnh màn hình để làm bằng chứng, làm căn cứ để cơ quan pháp luật xử lý.

Ngoài ra, người dân cũng nên yêu cầu đối tượng gỡ bỏ thông tin phản cảm của mình trên mạng. Nếu đối tượng vẫn không gỡ bỏ thông tin phản cảm, người dân nên gửi đơn đến Thanh tra Sở Thông tin - Truyền thông để được giải quyết.

Theo Bộ Công an, dự báo tình hình tội phạm liên quan đến "tín dụng đen" sẽ vẫn tiềm ẩn nhiều phức tạp. Do đó, Cục Cảnh sát hình sự tham mưu lãnh đạo các cấp chỉ đạo công an các địa phương siết chặt công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự, phối hợp các đơn vị có liên quan kịp thời phát hiện bắt giữ các băng nhóm "tín dụng đen".

Đặc biệt là sau khi Hội đồng thẩm phán TAND tối cao ban hành nghị quyết số 1/2021 về hướng dẫn áp dụng điều 201 của Bộ luật hình sự về việc xét xử án hình sự cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự. Đây là văn bản pháp lý rất quan trọng, tạo hành lang pháp lý vững chắc để xử lý các hành vi cho vay lãi nặng.

Căn cứ quy định của pháp luật hiện hành, nếu các đối tượng, tổ chức đứng sau các app cho vay tiền dính tới việc cho vay với lãi suất cao, "khủng bố" người vay thì có thể bị xử lý như sau: Tại Khoản 1 Điều 201 Bộ luật Hình sự năm 2015 nêu rõ, người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 5 lần lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật Dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

Theo Khoản 2 Điều 201, nếu phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng (1 tỷ đồng) hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Tại Khoản 3, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Đối với hành vi gọi điện đe dọa, tung tin sai, bôi nhọ người vay chưa trả đúng hạn lên mạng xã hội… có thể bị truy tố theo Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 về tội làm nhục người khác. Nếu hành vi đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự cá nhân thì có thể làm đơn tố cáo gửi lên cơ quan công an kèm theo các tài liệu chứng minh để cơ quan công an xác minh, điều tra, xử lý.

Mới đây, Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc TPHCM (Ban chỉ đạo 138) đã đề xuất Bộ Công an kiến nghị Quốc hội xem xét, sửa đổi, bổ sung quy định của điều 201 Bộ luật Hình sự theo hướng tăng nặng hình phạt đối với hành vi cho vay lãi nặng. Mức hình phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm quy định tại Bộ luật Hình sự hiện hành còn nhẹ so với lợi nhuận của hoạt động "tín dụng đen" nên chưa đủ sức răn đe.

Theo VietQ