Thu nhập tiền triệu mỗi đêm nhờ “lộc trời” nhỏ bằng que tăm

Tôm hùm giống

Thời gian vừa qua, các hộ nuôi tôm hùm đang gặp khó khăn do khan hiếm con giống. Trong khi đó nguồn tôm hùm con xuất hiện rất ít, chỉ đáp ứng được khoảng 30 - 40% nhu cầu của người nuôi. Nhiều hộ phải đặt mua tôm hùm giống từ sớm nhưng vẫn không đủ. 

Nghề đánh bắt tôm hùm giống không đòi hỏi phải đóng thuyền to, máy lớn và vốn đầu tư nhiều. Hàng ngày, ngư dân ra khơi đánh bắt đến sáng sớm hôm sau là trở về bến. Với phí tổn thấp cho nên mỗi chuyến ra khơi chỉ cần bắt được 6 con tôm giống là coi như có lãi.

Suốt dọc vùng biển miền Trung thời gian này luôn nhộn nhịp với tiếng nói cười toát lên niềm vui được mùa cuối năm của các ngư dân có nghề lặn bắt tôm hùm giống. Vụ đánh bắt tôm hùm con làm giống thường bắt đầu từ tháng 1 âm lịch, đến khoảng tháng 4 âm lịch. Theo kinh nghiệm của người làm nghề, tôm hùm thường phân bố nhiều ở vùng có vịnh, có bãi cát, rạn ngầm và thường tìm nơi trú ẩn an toàn ở các đám rong rêu, hóc đá.

Mỗi năm đến mùa này ngư dân vùng biển miền Trung lại đổ xô đi bắt tôm hùm giống bán cho người nuôi

Ông Nguyễn Nhật Hà (51 tuổi, trú xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) là người có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề lặn bắt tôm hùm giống ở biển quảng ngãi chia sẻ, mỗi năm đến mùa này ngư dân vùng biển miền Trung lại đổ xô đi bắt tôm hùm giống bán cho người nuôi. Nghề này chỉ làm một vụ trong năm nhưng đem lại thu nhập khá, làm một mùa ăn cả năm nên đang có hàng ngàn người tham gia.

Thông thường vào khoảng 6 giờ sáng là thời gian cho một ngày làm việc mới. Khi thuyền đến các rạn đá, nếu thuyền nào có 3 thợ lặn, thì mỗi lần lặn 2 người trong vòng 30 - 40 phút, cứ như vậy các thợ lặn thay phiên nhau liên tục để có thời gian nghỉ ngơi. Đến 15 giờ chiều là lúc các thợ lặn tập trung về bến mang theo niềm vui của một ngày làm việc mệt nhọc. 

Sau vài tháng nuôi thương phẩm, tôm hùm giống sẽ trở thành đặc sản tiền triệu

Có hai cách bắt tôm giống. Một là giăng lưới trên rạn đá ngầm. Mùa này, suốt chiều dài hơn chục cây số dọc theo bờ biển, phao xốp nổi lềnh bềnh, phía dưới giăng đùm lưới, mỗi đùm lưới màu xanh gấp lại hai, ba lần thành búi dài, mắc cách nhau chừng một mét và được cột vào một sợi dây dài. Những con tôm hùm bằng cọng tăm chui vào đùm ẩn nấp, ăn sinh vật phù du. Mỗi sáng, người dân giong thuyền thúng ra tháo đùm khỏi sợi dây chung rồi giũ nhẹ, bắt tôm con rơi ra để bán làm tôm giống.

Ngoài cách này, người ta còn sử dụng bình hơi để lặn xuống biển rồi dùng tay để bắt. Nghe tưởng chừng đơn giản nhưng không hẳn là như vậy. Khác với nghề mực, nghề câu..., ngư dân cần phải sắm thuyền to, máy lớn, số lượng thuyền viên đông, thì nghề lặn bắt  tôm hùm giống chỉ cần một đoạn ống chuyển khí, mắt kính lặn, một nịt dây bằng chì (nặng 10 - 12 kg), một chiếc căm xe đạp, một chai nhựa và 2-3 thuyền viên là đủ.

Một thợ lặn săn tôm hùm giống có thâm niên trong nghề lặn hơn 10 năm và cũng là người có tiếng lặn giỏi nhất trong vùng biển Châu Thuận cho biết: “Tôm hùm giống rất nhỏ và nhanh nhẹn, người thợ lặn phải thật tinh ý mới phát hiện, khi tôm núp trong các kẽ đá, các lỗ nhỏ người thợ lặn dùng cây căm xe đạp chọc vào, các con tôm thấy động và bung ra. Thợ lặn phải nhanh tay chộp lấy và cho vào chai nhựa mang theo bên mình”. Chỉ cần chọn đúng điểm tôm hùm trú ngụ thì 5-6 người xuống lặn, những người còn lại trực trên tàu phòng có sự cố. Hễ lặn thì sẽ có tôm liền. Một chuyến như vậy ít thì vài triệu đồng, nhiều thì cả chục triệu.

Tuy nhiên nghề lặn bắt tôm giống không phải ai cũng làm được, công việc thường chỉ dành cho những thanh niên khỏe mạnh, mắt thật sáng vì con tôm hùm chỉ bằng cây tăm xỉa răng và trắng trong nên khó phát hiện. Thông thường mỗi thuyền có 4 - 5 thợ thay nhau lặn, mỗi lần lặn 30 - 50 phút.

Tôm hùm giống có giá cao

Theo các lão ngư, tôm hùm chỉ sinh sản trong môi trường tự nhiên, nên rất khan hiếm. Tôm ở vùng biển Quảng Ngãi lâu nay nổi tiếng vì dễ nuôi và là giống tôm lớn. Hiện nay, nhu cầu nuôi tôm hùm lồng ở các tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên tăng cao. Tôm giống có bao nhiêu, người nuôi cũng mua hết. Đa số tôm giống đánh bắt được các đầu mối tại địa phương thu mua, sau đó đem bán lại cho những hộ nuôi tôm ở Sông Cầu, Tuy Hoà (Phú Yên); Vạn Giã, TP. Nha Trang (Khánh Hòa) là nơi có thời tiết ôn hòa để thả nuôi thành tôm hùm thương phẩm.

Anh Nguyễn Hữu Cầu ở thôn Châu Thuận, xã Bình Châu (huyện Bình Sơn), chủ một đầu mối thu mua tôm hùm giống cho biết, khoảng 12 năm trước, ngư dân Quảng Ngãi đánh bắt cá là chính. Tuy nhiên, nguồn hải sản ven bờ ngày càng cạn kiệt, trong khi phương tiện đánh bắt phần lớn có công suất nhỏ, không đủ sức vươn xa bờ nên thu nhập ngày càng giảm. Lúc đó, nhiều ngư dân Bình Châu đã học nghề "săn" tôm hùm con của ngư dân Phú Yên, Khánh Hòa.

Từ khi chuyển sang nghề này, cuộc sống của bà con khá hơn hẳn. Khai thác tôm giống đơn giản và nhiều lợi nhuận như vậy, nên cứ đến vụ tôm là hầu hết số tàu thuyền nhỏ đều chuyển sang đánh bắt con này. Nhờ tôm hùm giống mà nhiều ngư dân nghèo ở vùng ven biển của Quảng Ngãi có thu nhập từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng/vụ/năm và đã ra khỏi danh sách xóa nghèo.

Bảo Anh