Các yếu tố khiến bạn dễ bị thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp (còn gọi là hư khớp) là hậu quả của quá trình cơ học và sinh học gây tổn thương toàn bộ các thành phần của khớp, trong đó chủ yếu là sụn khớp, kèm theo tổn thương xương dưới sụn, dây chằng và cơ quanh khớp, màng hoạt dịch.

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp có 2 nguyên nhân chính là nguyên phát và thứ phát.

Nguyên nhân nguyên phát

Thoái hóa khớp xảy ra liên quan đến độ tuổi. Hàm lượng nước trong sụn khớp tăng dần theo tuổi tác, điều này là hàm lượng và chất lượng Protid trong sụn giảm dẫn đến việc sụn khớp bắt đầu thoái hóa. Vận động trong thời gian dài khiến phần sụn này bị tổn thương, gây nên tình trạng nứt, bong thậm chí là tiêu biến sụn, gia tăng ma sát giữ khớp gây nên đau và thoái hóa.

Nguyên nhân thứ phát

• Di truyền: Tình trạng này xảy ra ở một số đối tượng có khiếm khuyết di truyền ở những gen có chức năng hình thành sụn.
• Béo phì: Thừa cân làm tăng nguy cơ thoái hóa ở khớp gối, hông và cột sống..
• Bị chấn thương: Đây được xem là điều kiện thuận lợi cho việc phát triển tình trạng viêm khớp thoái hóa.
• Sử dụng khớp quá nhiều với tần suất cao.
• Mắc các bệnh xương khớp khác.
• Những người bị viêm khớp dạng thấp có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp. Ngoài ra, một số tình trạng hiếm gặp, chẳng hạn như thừa sắt hoặc dư thừa hormone tăng trưởng, làm tăng cơ hội phát triển bệnh.

Các yếu tố khiến khớp dễ bị thoái hóa

Tuổi tác

Những người cao tuổi, đặc biệt ở lứa tuổi trên 75 thì 90% dân số có tổn thương thoái hóa khớp. Bởi khi tuổi cao, cơ thể giảm khả năng sửa chữa sụn khớp bị hư hỏng sau một thời gian dài sử dụng trong cuộc đời. Ngoài ra, sự thay đổi lối sinh hoạt hay vóc dáng cơ thể không còn cân đối như hồi còn trẻ khiến cho sức cơ giảm sút, gây giảm khả năng bảo vệ khớp cùng như tăng gánh nặng lên khớp khiến khớp hư hỏng nhanh hơn.

Giới tính

Trước 55 tuổi thì tỉ lệ thoái hóa khớp giữa nam và nữ là như nhau, nhưng sau tuổi này đặc biệt sau tuổi mãn kinh thì nữ có xu hướng bị thoái hóa khớp gấp 2 lần nam giới. Do sau tuổi này, nồng độ hormon sinh dục nữ là oestrogen suy giảm gây tăng các triệu chứng của thoái hóa khớp.

Thừa cân béo phì

Các nghiên cứu cho thấy những người thừa cân hoặc béo phì có khả năng bị thoái hóa khớp gấp 3 lần người có cân nặng bình thường. Bởi vì, khi cơ thể thừa cân, các khớp phải gánh số cân nặng ấy liên tục, đặc biệt là khớp gối, khớp háng. Ngoài ra, các yếu tố rối loạn chuyển hóa liên quan đến thừa cân hay béo phì cũng thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp diễn ra nhanh hơn.

Di truyền

Thoái hóa khớp không phải là bệnh di truyền, nhưng nếu gia đình bạn có bố mẹ, anh chị em ruột bị bệnh thì khả năng bạn bị bệnh này sẽ cao hơn người không có tiền sử gia đình mắc bệnh, đặc biệt là thoái hóa khớp bàn tay và khớp háng.

Thiếu vitamin

Khi sụn khớp bị tổn thương trong thoái hóa khớp, cơ thể sẽ sản sinh ra các gốc tự do. Các vitamin C, D, E được coi là có khả năng trung hòa các gốc tự do này, giúp ngăn ngừa sự tiến triển của thoái hóa khớp. Ngoài ra, vitamin D còn có vai trò trong chuyển hóa xương, tăng chuyển hóa vùng đầu xương cạnh khớp giúp hấp thu lực tác động lên khớp. Vitamin D cũng giúp cải tạo sụn khớp và cơ cạnh khớp, từ đó ổn định cấu trúc khớp. Do vậy, người có chế độ dinh dưỡng thiếu các vitamin C, D, E có nguy cơ bị thoái hóa khớp cao hơn những người có đủ các vitamin này trong cơ thể.

Chấn thương khớp

Nếu bạn không may bị chấn thương một khớp nào đó, khả năng bạn sẽ bị thoái hóa khớp đó nhiều về sau này. Một số nghề nghiệp đặc biệt như cầu thủ đá bóng, cầu thủ bóng bầu dục là những người dễ bị chấn thương khớp thì nguy cơ thoái hóa các khớp chấn thương sẽ cao hơn, cho dù đã được phẫu thuật để sữa chữa tổn thương.

Nghề nghiệp

Một số nghề nghiệp, công việc hay thói quen sử dụng liên tục một vài khớp nào đó lâu dài khiến cho các khớp này bị quá tải hay vì chấn thương dẫn đến nguy cơ thoái hóa cao hơn. Ví dụ, những người thường xuyên ngồi xếp bằng hay quỳ gối để tụng kinh có khả năng cao bị thoái hóa khớp gối. Những nghề nghiệp cần đứng lâu như giáo viên hay những người thường xuyên nâng vật nặng có nguy cơ thoái hóa khớp háng cao.

Hình dáng bất thường của khớp và xương

Những người có hình dạng khớp hay cấu trúc khớp bất thường có thể tăng nguy cơ thoái hóa khớp đó do việc phân bố áp lực lên các phần khác nhau của khớp không được đồng đều. Những người chân không thẳng (dạng chữ O hay chữ X) có khả năng thoái hoá khớp gối cao do áp lực cơ thể phân bổ không đều lên bề mặt khớp khiến phần chịu nhiều áp lực nhanh bị hư hỏng hơn phần khác.

Lời khuyên của bác sĩ

Để phòng ngừa thoái hóa khớp, bạn cần thực hiện:

• Điều chỉnh các yếu tố có thể thay đổi được bằng cách thay đổi lối sống, thói quen, công việc...
• Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lí.
• Chế độ dinh dưỡng đầy đủ vitamin, tăng sức bền hệ thống cơ, dây chằng..
• Tập thể dục thường xuyên giúp bạn vận động, xây dựng cơ bắp và tăng cường sức mạnh cho các khớp thường giúp cải thiện các triệu chứng.
• Chườm nóng hoặc lạnh lên khớp có thể làm giảm cơn đau và các triệu chứng của viêm xương khớp ở một số người. Bạn có thể tự chuẩn bị với một chai nước hoặc túi chườm nóng lạnh và chườm trực tiếp lên vùng bị đau.
• Thăm khám định kỳ sức khỏe.

Theo GiaDinh