Bầu Hiển huy động 4.100 tỷ đồng bằng cách nào?

Sau khi ông Đỗ Quang Hiển (bầu Hiển), Chủ tịch T&T Group, tiếp quản Tổng Công ty Rau quả, Nông sản - Công ty TNHH MTV (Vegetexco) hơn một năm, dư luận bất ngờ khi doanh thu trong báo cáo tài chính tính đến 31/12/2016 của doanh nghiệp này đạt hơn 4.100 tỷ đồng.

Sau hơn một năm về tay Bầu Hiển, doanh thu trong báo cáo tài chính tính đến 31/12/2016 của Vegetexco đạt 4.100 tỷ đồng. Ảnh: Cafef.

Trước khi cổ phần hóa năm 2015, Vegetexco là công ty 100% vốn Nhà nước, hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu rau quả, nông sản, tổng hợp, đồng thời sản xuất và chế biến nông sản. Các sản phẩm của Vegetexco bao gồm hạt giống các loại rau củ quả, hoa, gia vị, đồ đông lạnh, sản phẩm chế biến sẵn… trong đó nổi bật nhất là điều nhân.

Doanh thu hàng năm chỉ khoảng 200 - 300 tỷ đồng và lợi nhuận khoảng 20 - 30 tỷ đồng. Tại thời điểm cuối năm 2013 tổng giá trị doanh nghiệp của Vegetexco là 815,6 tỷ đồng. Sau khi trừ số nợ thực tế phải trả, giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là 713,18 tỷ đồng. Đó là nguồn gốc con số vốn điều lệ 713 tỷ đồng của Vegetexco khi tiến hành cổ phần hóa.

Đặc biệt trong báo cáo kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn tài chính Quốc tế IFC cho rằng, vốn Nhà nước giữa Nhà nước và Tổng công ty chưa được xác định.

Như vậy, sau khi chuyển đổi thành CTCP và tăng vốn điều lệ lên 713 tỷ thì nhiều cổ đông nghi ngờ có sự thao túng doanh nghiệp cũng như có thể làm thất thoát vốn Nhà nước. Việc này cần sớm được làm rõ vốn Nhà nước ở đơn vị là bao nhiêu và các cổ đông lớn, các tổ chức nằm quyền chi phối ở doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, sau khi cổ phần hóa các công ty liên quan đến bầu Hiển nắm 60% vốn điều lệ của Vegetexco thì doanh thu của doanh nghiệp này trong báo cáo tài chính tính hết 31/12/2016 là 4.100 tỷ đồng.

Trong đó, điều khiến dư luận phải đặt ra câu hỏi là khoản phải thu 3.496 tỷ đồng về cho vay ngắn hạn đối với CTCP Tập đoàn T&T và 460 tỷ đồng đối với CTCP XNK Thủ công Mỹ Nghệ. Hai khoản phải thu này là các khoản mà Vegetexco ký kết bằng các hợp đồng hợp tác với 2 đơn vị trên, lãi suất 8 -9% năm.

Nói về điều “kỳ diệu” này, một chuyên gia trong ngành tài chính - chứng khoán cho rằng, trong tay “bầu Hiển” là cả một chuỗi liên kết gồm doanh nghiệp - Ngân hàng - Công ty tài chính… vì vậy, số tiền mà CTCP Tập đoàn T&T phải trả cho Vegetexco có thể hiểu một cách đơn giản là ngân hàng SHB “rót” tiền cho Vegetexco và Vegetexco cho T&T vay.

Cũng theo vị chuyên gia này, câu chuyện nói trên từng được nhắc đến khi tập đoàn T&T liên tục ra tay thâu tóm các công ty nhà nước được cổ phần hóa.

Sau khi tiếp quản công ty, sẽ thực hiện các hợp đồng mua bán (chủ yếu với các công ty sân sau), tạo doanh thu lớn đột biến và lại sử dụng các hợp đồng này để thế chấp tại ngân hàng, lấy tiền về cho công ty mẹ trả các khoản vay để mua công ty trước đó.

Trong khi đó, ông Phạm Văn Tuyến, chuyên gia chứng khoán Công ty chứng khoán Kis Việt Nam, lại nhận định, đây là một hoạt động bình thường có bản chất là công ty mẹ chiếm dụng vốn của công ty con, hoàn toàn hợp lý.

Khi Vegetexco mua hàng của đối tác nước ngoài, Vegetexco đã mở LC tại ngân hàng SHB và ngân hàng SHB chịu trách nhiệm làm việc với ngân hàng thụ hưởng của phía đối tác để thực hiện bộ chứng từ và Vegetexco nhận hàng về bán. Sau khi bán xong, Vegetexco thu tiền về nhưng do chưa phải trả tiền nhà cung cấp nên Vegetexco dùng nguồn tiền này để cho T&T vay.

Vậy một câu hỏi được đặt ra là tại sao doanh thu lên đến 4.100 tỷ đồng mà các khoản phải thu lớn không phải là một doanh nghiệp trong ngành kinh doanh, mà lại là công ty mẹ?

Trả lời vấn đề này, Chuyên gia chứng khoán Công ty chứng khoán Kis Việt Nam cho biết, do Vegetexco kinh doanh rau củ quả, hoa, gia vị, đồ đông lạnh, sản phẩm chế biến sẵn… nên doanh nghiệp này phải thúc đẩy việc tiêu thụ hàng hóa trong thời gian ngắn để kịp xoay tiền trong thời hạn trả LC là điều bình thường.

Tuy nhiên, những con số đột biến trên BCTC của Vegetexco sau khi được bầu Hiển tiếp quản vẫn không thể không khiến cho những người quan tâm đặt dấu hỏi.

Trước đó, vào khoảng tháng 8/2015, 2 công ty do bầu Hiển làm chủ tịch là T&T Group và Bảo hiểm Sài Gòn - Hà Nội (BSH) đã nắm giữ 50% và công ty liên quan đến BSH là Art Export cũng mua 10% cổ phần của Vegetexco. Như vậy, các công ty liên quan đến bầu Hiển đã nắm 60% vốn điều lệ của Vegetexco.

Vậy điều gì ở Vegetexco hấp dẫn bầu Hiển đến vậy? Ngoài kinh doanh rau củ quả, Vegetexco còn quản lý và sử dụng 9 mảnh đất tại 4 tỉnh, thành trên cả nước với tổng diện tích lên tới 160 ha theo hình thức thuê đất, trả tiền hàng năm. Đó là chưa kể mảnh đất 1,1 ha tại TP.HCM vẫn được tính thuộc sở hữu Nhà nước.

Dư luận từng đặt ra câu hỏi rằng bầu Hiển đến với Vegetexco là vì rau hay vì đất?. Và với việc nắm giữ quyền chi phối ở Vegetexco thì liệu bầu Hiển có thể “một tay che cả bầu trời”!

TheoChi Lê (NTD)